Canser y croen yn Kindler EB
Fy enw i yw Dr Giovana Carrasco ac rwy'n gymrawd ymchwil sy'n gweithio yn y Canolfan Ymchwil Canser Caeredin, Prifysgol Caeredin. Rwy'n ymchwilio i sut mae colli Kindlin-1, protein sy'n ymwneud â sut mae celloedd yn glynu wrth ei gilydd (adlyniad celloedd), yn effeithio ar ddatblygiad math o ganser y croen a elwir yn garsinoma celloedd cennog croenol.
Pa agwedd ar EB y mae gennych fwyaf o ddiddordeb ynddi?
Mae etifeddu genynnau toredig ar gyfer Kindlin-1 gan y ddau riant yn golygu mae cynhyrchu protein Kindlin-1 yn cael ei leihau neu nid yw'n bosibl o gwbl ac mae pobl yn tyfu i fyny heb ddim o'r protein pwysig hwn yn eu cyrff. Mae hyn yn achosi cyflwr genetig o'r enw Kindler EB (KEB). Fy mhrosiect yn seiliedig ar y wybodaeth bod mwy o debygolrwydd y bydd cleifion KEB yn datblygu math ymosodol o canser y croen a elwir yn garsinoma celloedd cennog croenol. Mae hyn yn ychwanegol at y symptomau KEB o bothelli a chroen sy'n llosgi'n hawdd.
Pa wahaniaeth fydd eich gwaith yn ei wneud i bobl sy'n byw gydag EB?
Disgwyliwn y bydd ein hymchwil yn caniatáu inni gael a gwell dealltwriaeth o'r risgiau y mae cleifion KEB yn eu hwynebu ar gyfer datblygu clefydau eraill fel canser. Gall ein gwaith o bosibl esbonio sut mae colli Kindlin-1 yn gwneud canser y croen yn fwy tebygol o ddechrau, tyfu a lledaenu. Byddai'r wybodaeth hon helpu ymchwilwyr yn y dyfodol i ddatblygu triniaethau posibl ar gyfer cleifion KEB gyda'r math hwn o ganser y croen. Yn ddiddorol, dim ond yn y croen y gwelir y tebygolrwydd cynyddol o ddatblygiad tiwmor sy'n cael ei wella gan golled Kindlin-1, mae ei golled yn cael effaith groes mewn organau eraill. Felly, nid oes dim yn syml ac mae'r protein hwn, a'i ymwneud â chanser KEB, yn faes ymchwil diddorol iawn.
Pwy/beth wnaeth eich ysbrydoli i weithio ar EB?
Dechreuodd fy niddordeb trwy gael perthynas â'r math hwn o ganser y croen a oedd, yn anffodus, ond yn cael ei ddal yn y cyfnodau datblygedig pan fydd yn tueddu i gael canlyniad negyddol. Mae'r prosiect yn labordy'r Athro Brunton ddiddordeb i mi nid yn unig oherwydd bod colli Kindlin-1 yn achosi'r anhwylder croen genetig, KEB, ond oherwydd ei fod hefyd yn ymddangos i chwarae rhan bwysig yn natblygiad y math hwn o ganser y croen. Gall ein hastudiaethau ein harwain i gael gwell dealltwriaeth o'r hyn sy'n achosi'r math ymosodol hwn o ganser a'r hyn a allai fod dod o hyd i ffyrdd o frwydro yn erbyn canser y croen EB gyda therapïau newydd neu bresennol.
Beth mae cyllid DEBRA yn ei olygu i chi?
Rydym yn hynod ddiolchgar i DEBRA am y gefnogaeth a ddarparwyd i weithio ar ein hymchwil. Diolch iddyn nhw, rydyn ni wedi gallu symud ein prosiect yn ei flaen a darganfod gwybodaeth newydd rydyn ni'n paratoi i'w chyhoeddi er mwyn i wyddonwyr eraill ddatblygu ein cyd-ddealltwriaeth. Er bod ein pwnc o ddiddordeb yn ymddangos yn hynod benodol, mae deall y canser hwn yn berthnasol i faes eang o faterion yr hoffem barhau i’w harchwilio.
Sut olwg sydd ar ddiwrnod yn eich bywyd fel ymchwilydd EB?
Fel arfer, mae pob dydd yn wahanol. Rydym yn tueddu i weithio yn y labordy ar gyfer ein harbrofion a gwneud rhywfaint o ddarllen neu ysgrifennu mewn swyddfa gymunedol. Gall fod ychydig yn hectic weithiau, yn enwedig oherwydd fy mod yn mwynhau jyglo sawl arbrawf ar yr un pryd gan ei fod yn gwneud i mi deimlo'n effeithlon pan fyddaf yn cael llawer o ganlyniadau ar ddiwedd y dydd. Rwy'n tueddu i gael rhestr o bethau i'w gwneud gyda fy nhasgau dyddiol, sy'n cynnwys paratoi cynhwysion ar gyfer arbrofion, gwneud cyfrifiadau a chael offer yn barod ar gyfer casglu samplau, ymhlith eraill. Mae rhai arbrofion yn cymryd cwpl o ddiwrnodau i'w perfformio, yn bennaf oherwydd eu bod yn ei gwneud yn ofynnol i ni sefydlu diwylliannau celloedd a'u gadael i dyfu ac ymateb i'n triniaethau. Rhaid i ni gasglu samplau ac yna cynhyrchu'r data y byddwn yn ei ddadansoddi'n ddiweddarach a'i baratoi i'w gyflwyno i'w drafod gyda'n prif ymchwilwyr. Mae'r llwyth gwaith yn amrywio bob dydd ond mae ychydig o gynnydd bob dydd yn mynd â ni'n agosach at y darlun ehangach o'n prif nodau.
Pwy sydd ar eich tîm a beth maen nhw'n ei wneud i gefnogi eich ymchwil EB?
Rwy'n rhan o grŵp labordy mawr, sy'n cynnwys pobl o gefndiroedd amrywiol yn gweithio ar wahanol fathau o ganser. Cawn ein harwain gan ein prif ymchwilwyr, Yr Athro Margaret Frame a Yr Athro Val Brunton, sy’n fentoriaid gwych ac yn ein hysgogi’n gyson yn ein hymchwil. Mae aelodau'r labordy yn grŵp anhygoel o bobl, ac rydyn ni i gyd yn cydweithio ac yn cefnogi ein gilydd. Rwy'n teimlo'n wirioneddol ffodus i fod yn rhan o grŵp labordy mor broffesiynol a chael amgylchedd gwaith anhygoel.
Sut ydych chi'n ymlacio pan nad ydych chi'n gweithio ar EB?
Yn fy amser hamdden, rwy'n mwynhau treulio amser yn yr awyr agored gyda fy nghi, gwylio ffilmiau a darllen ac rwy'n anelu at wella fy ngalluoedd mewn peintio acrylig, ffensio a chwarae'r piano. Rwyf bob amser yn awyddus i ddysgu pethau newydd a rhoi cynnig ar weithgareddau newydd.